Category: Ես և շրջակա աշխարհը

Երկրագունդը բոլոր կողմերից շրջապատված է օդի հաստ շերտով: Օդը կարծես Երկրի հագուստը լինի:

Մեր շրջապատում ամենուրեք օդ կա, բայց մենք այն չենք տեսնում, քանի որ օդն անգույն է և ապակու նման թա­փանցիկ: Կապույտ երկինքը, որ ողող­ված է արևի ճառագայթներով, նույն­պես օդի հաստ շերտ է: Օդ կա նաև ջրի մեջ:

Օդը մարդկանց, կենդանիներին, բույսերին անհրաժեշտ է շնչառության համար: Առանց օդի մարդը կարող է ապրել ընդամենը մի քանի րոպե: Հետևաբար օդով է պայմանավորված կյանքի գոյությունը Երկրի վրա:

Կատարած բազմաթիվ փորձերի շնորհիվ գիտնականներն ապա­ցուցել են, որ օդը տարբեր գազերի խառնուրդ է: Օդը գլխավորապես բաղկացած է թթվածնից և ազոտից, շատ քիչ քանակով ածխաթթու գազից: Բոլոր կենդանի օրգանիզմները շնչում են թթվածին, արտաշնչում ածխաթթու գազ:

Նշված գազերից բացի օդում միշտ լինում են ջրային գոլորշիներ, սառցե բյուրեղներ, ծխի, մրի և փոշու մասնիկներ: Օդում եղած ջրային գոլորշիներից են առաջանում ամպերը և մառախուղը: Ամպերից էլ թափ­վում են մթնոլորտային տեղումները՝ անձրևը, ձյունը և կարկուտը:

Բոլորիս քաջ ծանոթ քամին օդի հորիզոնական տեղաշարժման արդյունք է:

Օդը ջերմության վատ հաղորդիչ է: Դրա համար էլ բնակարանների և դասասենյակների պատուհանները սովորաբար երկփեղկ են լինում: Ձմռանը, երբ դրսում ցուրտ է, փեղկերի միջև եղած օդը չի թողնում, որ ցուրտն անցնի բնակարան կամ դասասենյակ: Նույն ձևով էլ օդը չի թողնում, որ ներսի տաքությունը դուրս գա:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ նշանակություն ունի օդը կենդանի օրգանիզմների համար: Առանց օդի կենդանիները և բույսերը չեն կարող ապրել։
2. Ի՞նչ գազերից է կազմված օդը: Ազոտ, թթվածին, ածխաթթու գազ, ջուր
3. Օդի ի՞նչ հատկությունների ես ծանոթ: վատ ջերմահաղորդիչ, թափանցիկ, օքսիդիչ
4. Ինչպե՞ս կարող ես ապացուցել, որ քո շրջապատում օդ կա: Կատարի՜ր առաջադրանքները և կհամոզվես:

Առաջադրանք 1

Վերցրո՜ւ նեղ վզիկով շիշ և դրա վրա դի՜ր ձագար: Ձագարի պոչը փաթաթի’ր թաց թղթով այնպես, որ այն ամուր մտնի շշի մեջ: Ձագարով շուր լցրո՜ւ շշի մեշ: Ինչո՞ւ է ջուրը ձագարից դանդաղ լցվում շշի մեշ: Մի փոքր բարձրացրո՜ւ ձագարը, որպեսզի շշի և ձագարի միշև ճեղք գոյանա: Բացատրի՜ր դիտարկված երևույթները: Կատարի՜ր հետևություններ: Ձեռքի տակ ձագար չունենալու դեպքում այն կարելի է պատրաստել ստվարաթղթից կամ հաստ թղթից:

Առաջադրանք 2

Որոշի՜ր՝ կախվա՞ծ է արդյոք այրման տևողությունը օդի քանակից (փորձը կատա­րի՜ր մեծերի ներկայությամբ, զգուշորեն):

Պատվանդանների վրա ամրացրո՜ւ երեք մոմ և վառի՜ր դրանք: Մոմերից մեկը ծածկի՜ր մեկ լիտրանոց ապակե տարայով, մյուսը՝ երկու լիտրանոցով, իսկ երրորդը թող բաց մնա: Մոմերից ո՞րը շուտ կհանգչի: Ինչո՞ւ:

Բլոգում գրի՜ առ քո դիտարկումներն ու հետևությունները:

Առաջադրանք 3

Պարզելու համար, թե ինչպես է տաքանում

Երկրամերձ օդը, վերցրո՜ւ երկու թափանցիկ, անգույն ապակի: Դրանցից մեկը ներկի’ր սև գույնով: Ապակիները դի’ր ձյան վրա այնպես, որ երկուսն էլ արևի ճառագայթներից հավասարա­պես տաքանան: Ո՞ր ապակու տակ ձյունը արագ կհալչի: Մո՞ւգ, թե՞ թափանցիկ մարմիններն են շուտ տաքանում:

Մթնոլորտի կազմը —  Մթնոլորտը Երկիր մոլորակը շրջապատող օդային թաղանթն է: Մթնոլորտը մեր մոլորակի ամենավերին, ամենաթեթև և, միաժամանակ՝ ամենաշարժունակ ոլորտն է:

Մթնոլորտը կազմված է տարբեր գազերից: Դրանցից գերակշռողը եր­կուսն են՝ ազոտը (մոտ 4/5 մաս) և թթվածինը (մոտ 1/5 մաս): Մթնոլորտը պարունակում է նաև չնչին քանակությամբ ածխաթթու գազ, օզոն, արգոն, ջրածին և այլ գազեր: Բացի գազերից՝ մթնոլորտում կան նաև ջրային գո­լորշիներ, սառցե բյուրեղներ, փոշի և ծուխ:

Մթնոլորտի կառուցվածքը:  Մթնոլորտի ստորին սահմանը հա­մարվում է Երկրի մակերևույթը, իսկ վերինը հասնում է մինչև 3000 կմ բարձրությունը: Առանձին գազերի մոլեկուլներ կարող են նաև անցնել այդ սահմանը։

Գազերի մոլեկուլները (ատոմները) Երկրից շատ հեռու երբեք չեն ցրվում-հեռանում, որովհետև վերջի­նիս ձգողական ուժի շնորհիվ մթնոլորտը մնում է Երկրի վրա և միասին պտտվում նրա շուրջը: Այս ուժի շնորհիվ է, որ մթնոլորտի խիտ շերտը և հիմնական զանգվածը գտնվում են Երկրի մակերևույթին մոտ: Ուստի ըստ բարձրության օդի խտությունը և զանգվածը նվազում են: Դա է փաստում նաև այն, որ օվկիանոսի ափին 1 մ³օդի զանգվածը 0°C-ում 1,3 կգ է, իսկ 40 կմ բարձրության վրա դառնում է ընդամենը 4 գրամ:

Բացի օդի խտությունից՝ ըստ բարձրության փոխվում են նաև օդի ջեր­մաստիճանը, գազերի բաղադրությունը, խոնավությունը և այլն: Հաշվի առ­նելով այդ փոփոխությունները՝ մթնոլորտում առանձնացնում են մի քանի շերտ:
Ըստ բարձրության՝ իրար են հաջորդում հետևյալ հիմնական շերտերը. ներքնոլորտ, վերնոլորտ և ար­տաքին ոլորտ:

Ներքնոլորտը մթնոլորտի ամենաստորին և, միաժամանակ՝ ամենակարևոր շերտն է:

Ներքնոլորտի հաստությունը բևեռային շրջաննե­րում 8-10 կմ է, իսկ հասարակածային լայնություննե­րում՝ 17-20 կմ:

Այստեղ է կենտրոնացած մթնոլորտի ամբողջ զանգ­վածի մոտ 4/5 մասը: Ներքնոլորտում են առաջանում ամպերը, անձրևը, ձյունը, կարկուտը, կայծակն ու ամպերը։

Վերնոլորտը տարածվում է ներքնոլորտից վեր՝ մինչև 50-55 կմ բարձրությունները: Այս­տեղ օդն ավելի նոսր է, ջրային գոլորշի­ների պարունակությունն աննշան է, իսկ ամպեր գրեթե չեն գոյանում:

Վերնոլորտում՝ մոտ 25-30 կմ բարձրությունների սահ­մանում, գտնվում է օզոնային շերտը: Այս շերտը կլանում է Արեգակից եկող, կյանքի համար վտանգավոր ուլտրամա­նուշակագույն ճառագայթները:

Արտաքին ոլորտը մթնոլորտի ամենաբարձր ու ամե­նահաստ շերտն է: Այս շերտի վերին սահմանր հասնում է 2000-3000 կմ, այսինքն՝ մթնոլորտի վերին սահմանին:

Արտաքին ոլորտում մթնոլորտի խտությունն ամենա­փոքրն է, օդը անչափ նոսր է, ջրային գոլորշիներն ամբող­ջովին բացակայում են:

Մերձբևռային շրջաններում, հատկապես՝ ձմռանը, վերնոլորտում դիտվում է հյուսիսափայլի կամ բևեռափայլի երևույթ: Դա մութ երկնքի ֆոնի վրա առաջացնում է գույնզգույն լուսավոր բծերի գեղեցիկ պատկեր և Երկրի մակերևույթր լուսավորում է թույլ, գրավիչ լույսով:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ է մթնոլորտը, ի՞նչ գազերից է կազմված: Երկրագնդին ամենամոտ ոլորտն է։ Ազոտ, թթվածին գազերն մենաշատն են։ Քիչ քանակությամբ կա նաև H2O Ar, CO2
2. Ինչո՞ւ օդը չի ցրվում-հեռանում Երկրից: երկիր ձգում է։
3. Ո՞րն է մթնոլորտի վերին սահմանը: արտաքին ոլորտ
4. Ըստ բարձրության՝ ի՞նչ շերտեր են առանձնացնում մթնոլորտում: ներքնոլորտ, վերնորորտ, արտաքին ոլորտ
5. Ինչո՞ւ է ներքնոլորտը համարվում մթնոլորտի ամենակարևոր շերտը: որովհետև բուսական և կենդանական աշխարհը մթնոլորտում է
6. Ի՞նչ դեր ունի օզոնի շերտը: պաշտպանում է ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներից։

նկարագրություն

Այն երբեմն կոչվում է նաև դաշտային եգիպտացորեն կամ կապույտ եգիպտացորեն: Եգիպտացորենի կապույտը վաղուց գրավել է ծաղկաբույլերի ուշադրությունը, քանի որ նրա վառ կապույտ ծաղկաբույլերը դարեր շարունակ թարթել են դաշտերում, հատկապես տարեկանի մշակաբույսերում: Այո, կապույտ եգիպտացորենը մոլախոտ է, բայց ինչ գեղեցիկ, նազելի, հուզիչ: Իսկ մարդը 16-րդ դարից։ սկսեց այն աճեցնել իր ծաղկանոցներում:

Միջերկրական ծովից, ավելի ճիշտ՝ Հունաստանից եկավ գրեթե ողջ աշխարհի դաշտերը։ Այժմ հայտնաբերվել է Ռուսաստանի եվրոպական մասում, Սիբիրում, Հեռավոր Արևելքում, & nbsp; ինչպես մոլախոտը հացահատիկային մշակաբույսերում: 

Եգիպտացորենի կապույտը տարեկան կամ երբեմն երկամյա բույս ​​է՝ արմատով: Ցողունը կանգուն է, ճյուղավորվում է միայն մեջտեղից։ Նրա բարձրությունը կախված է աճի պայմաններից և տատանվում է 20-70 սմ-ի սահմաններում, ցողունը ծածկված է նուրբ մազերով, ուստի լույսի ներքո այն արծաթափայլ է թվում: Տերեւները՝ ամբողջական, նեղ (նշտարաձեւ), սրածայր, թեթեւակի թախոտ։ 2,5-4 սմ տրամագծով զամբյուղներ Գեղեցիկ և բազմաշար, ձվաձև փաթաթան՝ եզրով։ Մարգինալ ծաղիկները ձագարաձև են, բնական տեսակներում՝ վառ կապույտ, սորտերում՝ սպիտակ, վարդագույն, կարմիր։ Միջին ծաղիկները խողովակաձեւ են, կապույտ կամ կապտամանուշակագույն։ Սերմերը բազմաթիվ են՝ փափկամազով։ Սերմերը թափվում են գետնին և առատ ինքնացանում են տալիս։  1 գ-ում կա 250-300 սերմ, կենսունակ է մնում 2-3 տարի, եգիպտացորենը ծաղկում է հունիսից մինչև սառնամանիք։ Շատ անպահանջ է, լավ է աճում ինչպես խոնավ, այնպես էլ չոր հողերում, այդ իսկ պատճառով այն այդքան տարածված է ամբողջ աշխարհում:

Մշակույթում կան թերրի և կիսակրկնակի ձևեր։ Ծաղկաբույլերի կրկնակիությունը կախված է լայն խողովակավոր ծաղիկների ավելի կամ փոքր քանակից։ Գունավորումը կարող է լինել վառ կապույտ, սպիտակ, վարդագույն, մանուշակագույն, մուգ մանուշակագույն, կարմիր: Օրինակ՝  
զ. alba plena հորտ. — սպիտակ ծաղիկներ;  
զ. plena azurea – կապտավուն ծաղիկներով;  
զ. plena rosea – վարդագույն ծաղիկներ;  
f. plena carminea – ծաղիկները կարմիր են:  
Բացի այդ, առկա է փոքր չափերի մի խումբ՝ 30 սմ-ից ոչ ավելի բարձրությամբ, տարբեր գույների ծաղիկներով: 

Անգլիական ֆիրմաները (և ինչպես գիտեք, բրիտանացիները բնությանը մոտ պարզ ծաղիկների երկրպագուներ են) առաջարկում են այս բույսի բազմաթիվ տեսակներ: Դրանց թվում են Black Bal -շոկոլադի գույնի զամբյուղով, Blue Diadem -մուգ կապույտ գույն, Florence Pink -կոմպակտ թուփ՝ գունատ վարդագույն զամբյուղով: Բրիտանացիները cornflowers-ին անվանում են cornflower:

Եգիպտացորենի կապույտը մավրական սիզամարգերի սերմերի խառնուրդի մի մասն է: Կակաչի, էշոլսիայի, կալենդուլայի, տիեզերքի, ամառային ադոնիսի հետ միասին, որոնք նույնքան հեշտությամբ վերականգնվում են սերմերով, եգիպտացորենը ձևավորում է գեղեցիկ և երկար ծաղկող խայտաբղետ մարգագետին:

Yegiptats’voreni kapuyt nkaragrut’yun

Ayn yerbemn koch’vum e nayev dashtayin yegiptats’voren kam kapuyt yegiptats’voren: Yegiptats’voreni kapuyty vaghuts’ gravel e tsaghkabuyleri ushadrut’yuny, k’ani vor nra varr kapuyt tsaghkabuylery darer sharunak t’art’el yen dashterum, hatkapes tarekani mshakabuyserum: Ayo, kapuyt yegiptats’voreny molakhot e, bayts’ inch’ geghets’ik, nazeli, huzich’: Isk mardy 16-rd darits’. sksets’ ayn achets’nel ir tsaghkanots’nerum:

Mijerkrakan tsovits’, aveli chisht՝ Hunastanits’ yekav gret’e voghj ashkharhi dashtery. Ayzhm haytnabervel e Rrusastani yevropakan masum, Sibirum, Herravor Arevelk’um, & nbsp; inch’pes molakhoty hats’ahatikayin mshakabuyserum: 

Yegiptats’voreni kapuyty tarekan kam yerbemn yerkamya buys ​​e՝ armatov: Ts’voghuny kangun e, chyughavorvum e miayn mejteghits’. Nra bardzrut’yuny kakhvats e achi paymannerits’ yev tatanvum e 20-70 sm-i sahmannerum, ts’voghuny tsatskvats e nurb mazerov, usti luysi nerk’vo ayn artsat’ap’ayl e t’vum: Terevnery՝ amboghjakan, negh (nshtaradzev), sratsayr, t’et’evaki t’akhot. 2,5-4 sm tramagtsov zambyughner Geghets’ik yev bazmashar, dzvadzev p’at’at’an՝ yezrov. Marginal tsaghiknery dzagaradzev yen, bnakan tesaknerum՝ varr kapuyt, sorterum՝ spitak, vardaguyn, karmir. Mijin tsaghiknery khoghovakadzev yen, kapuyt kam kaptamanushakaguyn. Sermery bazmat’iv yen՝ p’ap’kamazov. Sermery t’ap’vum yen getnin yev arrat ink’nats’anum yen talis.  1 g-um ka 250-300 serm, kensunak e mnum 2-3 tari, yegiptats’voreny tsaghkum e hunisits’ minch’ev sarrnamanik’. Shat anpahanj e, lav e achum inch’pes khonav, aynpes el ch’vor hogherum, ayd isk patcharrov ayn aydk’an taratsvats e amboghj ashkharhum:

Mshakuyt’um kan t’erri yev kisakrknaki dzever. Tsaghkabuyleri krknakiut’yuny kakhvats e layn khoghovakavor tsaghikneri aveli kam p’vok’r k’anakits’. Gunavorumy karogh e linel varr kapuyt, spitak, vardaguyn, manushakaguyn, mug manushakaguyn, karmir: Orinak՝  
z. alba plena hort. — spitak tsaghikner;  
z. plena azurea – kaptavun tsaghiknerov;  
z. plena rosea – vardaguyn tsaghikner;  
f. plena carminea – tsaghiknery karmir yen:  
Bats’i ayd, arrka e p’vok’r ch’ap’eri mi khumb՝ 30 sm-its’ voch’ aveli bardzrut’yamb, tarber guyneri tsaghiknerov: 

Angliakan firmanery (yev inch’pes gitek’, britanats’inery bnut’yany mot parz tsaghikneri yerkrpaguner yen) arrajarkum yen ays buysi bazmat’iv tesakner: Drants’ t’vum yen Black Bal -shokoladi guyni zambyughov, Blue Diadem -mug kapuyt guyn, Florence Pink -kompakt t’up’՝ gunat vardaguyn zambyughov: Britanats’inery cornflowers-in anvanum yen cornflower:

Yegiptats’voreni kapuyty mavrakan sizamargeri sermeri kharrnurdi mi masn e: Kakach’i, esholsiayi, kalendulayi, tiyezerk’i, amarrayin adonisi het miasin, voronk’ nuynk’an heshtut’yamb verakangnvum yen sermerov, yegiptats’voreny dzevavorum e geghets’ik yev yerkar tsaghkogh khaytabghet margagetin:

Show more
More about this source textSource text required for additional translation information
Send feedback
Side panels

Լրացնել բաց թողնված բառերը՝

Հյուսիսային Ամերիկան մեծությամբ ամենա մեծ մայրցամաքն է: Այնտեղ կա 3 խոշոր պետություն՝ ԱՄՆ Կանդա, Մեքսիկա,:

Այս խոշոր մայրցամաքում ավելի քան 23 երկիր կա։ Ամենամեծ պետությունը Կանդա է: Ամենամեծ քաղաքը Մեխիկոն է: Ամենաբարձր լեռնագագաթը Մաք Քինլին է, գտնվում է Միացյալ Նահանգների Ալյասկա նահանգում: Այս մայրցամաքի ամենամեծ լիճը Վերին լիճն է, գտնվում է Միացյալ Նահանգների և Կանադայի միջև, իսկ ամենամեծ անապատը Մեծ ավազանն է , որը գտնվում է Միացյալ Նահանգներում: Ամենաերկար գետը Միսիսիպին է, որն ունի 6019 կիլոմետր երկարություն: Ամենամեծ կղզին Գրենլանդիան

է: